دیابت یکی از بیماری‌های خاموشی است که وقتی برچسب آن بر کسی زده شده تنها می‌توان دیابت را مراقبت و کنترل کرد؛ برای کنترل دیابت چهار رکن اساسی تغدیه، تحرک بدنی، دارو درمانی و خود مراقبتی رعایت شود.
به گزارش کاوش یزد به نقل از تسنیم دیابت یکی از بیماری‌های شایع در استان یزد است و افراد زیادی را گریبان‌گیر کرده است؛ دیابت یک نوع بیماری قندی است که به دلیل بالا بودن مداوم میزان قند خون ایجاد می‌شود، اگر سلول‌های بدن فرد قادر به مصرف دقیق و مشخص قند خون نباشند و روال کار خود را به خوبی انجام ندهد، قند زیادی در جریان خون فرد باقی می‌ماند و میزان قند خون بالا می‌رود.
با توجه به آمار بالای دیابت در جهان به خصوص در کشور روزی به نام روز جهانی دیابت نامگذاری شده است و هفته‌ای به نام هفته ملی دیابت از 22 تا 28 آبان با شعار “مراقبت دیابت، امروز بیشتر از همیشه” برای اجرای برنامه‌های گوناگون جهت آشنایی مردم با این بیماری پر خطر اختصاص یافته است.
روزهای هفته ملی دیابت هم به اسامی همچون آموزش، پیشگیری، تامین دارو و انسولین، فعالیت بدنی و تغذیه سالم، دیابت و پاندمی کووید و خودپایشی و خودمراقبتی دیابت نامگذاری شده است.
بیماری‌های قلبی و عروقی، زخم و قطع پا، تاری دید، خون‌ریزی چشم و نارسایی کلیه از عوارض ابتلاء به بیماری دیابت است که می‌توان با اجرای برنامه‌های مختلف آگاهی افراد را نسبت به دیابت افزایش داد تا با اصلاح سبک زندگی، رژیم غذایی مناسب و فعالیت‌های ورزشی از ابتلا به بیماری قند خون و عوارض بیماری آن خود را مصون بدارند.
سید محمدرضا آقایی میبدی در رابطه با وضعیت دیابت در استان یزد در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در یزد اظهار داشت: بر طبق آخرین آمار کشور، 15 درصد افراد 30 سال به بالا دیابتی هستند که این رقم در استان یزد 21 درصد است در واقع دیابت در استان یزد بالاتر از میانگین کشور قرار دارد.
وی ادامه داد: علاوه بر این 25 درصد افراد پیش دیابتی هستند و در معرض خطر دیابت قرار دارند که اگر این افراد همچنان الگوی مصرف شان را ادامه بدهند در پنج سال آینده در حدود 30 تا 50 درصد آنان ممکن است دیابتی شوند.
مدیر مرکز دیابت استان یزد گفت: برعکس آنچه مردم تصور می‌کنند؛ دلیل دیابت مردم فقط شیرینی و چای نبات یزدی‌ها نیست بلکه تغذیه بد، شامل مصرف پایین سبزیجات، مصرف بالای قند و شیرینی‌ها، تحرک بدنی ناکافی و ژنتیک عواملی هستند که سبب می‌شود دیابت در استان یزد شیوع بالایی داشته باشد.
وی با بیان اینکه شعار امسال هفته دیابت مراقبت امروز بیشتر از همیشه است گفت: از مردم انتظار داریم که اگر بیماری دیابت دارند حتما سه ماه یک بار برای معاینه دیابت و شش ماه یک بار برای معاینه عوارض دیابت یعنی مشکلات قلبی، کلیوی و چشمی مراجعه کنند.
آقایی خاطرنشان کرد: دو برنامه شاخص در خصوص دیابت در استان داریم، برنامه غربالگری در سطح شهر، کویرنوردی است که جمعه برنامه ویژه کویر نوردی در کمپ آفتاب با همکاری دوستان شهرداری، تربیت بدنی و ورزش همگانی با رعایت پروتکل‌ها برگزار می‌شود.
وی با اشاره به برگزاری برنامه‌های مختلفی ورزشی، صبحگاهی برنامه‌های آموزشی و سیمنارها گفت: برنامه غربالگری در سطح شهر در حال انجام و اکیپ ما روزهای شنبه، یکشنبه و دوشنبه در میدان امیرچقماق مستقر بودند و سه روز پایانی هفته در آزادشهر با کمک دانشجویان پزشکی، بسیج پزشکی، بسیج دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی به مردم خدمات‌رسانی می‌کنند.
در استان یزد برنامه و سند کنترل دیابت وجود دارد و باید تنها اجرا شود و تاکنون با همکاری سازمان‌های مختلف در حال انجام است و خوشبختانه آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها همکاری مناسبی داشتند ولی با توجه به اینکه درگیری بالای بیماری در یزد عزم ویژه استانی برای این بیماری خاموش لازم است.
مدیر مرکز دیابت استان یزد گفت: از روز دوشنبه طرح ثبت‌نام تمام بیماران مصرف کننده داروهای خوراکی دیابتیک آغاز شده است و در این طرح قبلا بیماران انسولین ثبت‌نام کرده بودند و اکنون بیماران دیگر می‌توانند به آدرس www.ydrc.ir مراجعه کنند
آقایی گفت: 100 هزار بیمار دیابتی در استان یزد داریم که 50 هزار نفر از آنها در مرکز دیابت استان پرونده دارند و خدمات درمانی دریافت می‌کنند و مابقی زیر نظر بیمارستان‌ها و کلینیک‌های درمانی هستند البته با مرکز دیابت نیز در ارتباط هستند که این افراد در همه رده‌های سنی کودک، جوانان و بزرگسال هستند.
وی افزود: سه دیابت داریم، دیابت نوع اول در کودکان است که یک گونه انسولین در بدنشان نیست در واقع سلول‌های بتا که انسولین تولید می‌کنند به دلیل ژنتیک یا استرس و بیماری از بین رفته‌اند البته این دسته از بیماران دیابتی که کودکان و نوجوانان هستند زندگی کاملا عادی دارند و هیچ مشکلی در روال زندگی نخواهند داشت.
مدیر مرکز دیابت استان یزد ادامه داد: دیابت نوع دوم در بزرگسال ایجاد می‌شود که به دلیل وجود انسولین تنبل در بدن است و انسولین در بدن آنها به اندازه کافی تولید نمی‌شود، دسته سوم دیابت هم دیابت بارداری است که به دلیل اهمیت آن در کنار دو نوع دیابت بیان می‌شود.
دیابت بیماری است که درمان ندارد و وقتی اسم بیماری را شخصی گرفت دیگر قرار نیست این بیماری خوب شود و تنها می‌توان دیابت را مراقبت و کنترل کرد و برای کنترل دیابت چهار پایه و اساس باید رعایت شوند که شامل تغذیه، تحرک بدنی، دارو درمانی و خود مراقبتی استمحمد افخمی، فوق تخصص غدد درون ریز و متابولیسم اظهار داشت: دیابت نوع یک در جوانان است و اشکال عمده در سلول‌های بتا ترشح کننده انسولین است که به علت برخی بیماری‌های بدن، التهاب لوزالمعده و یا به علت ژنتیک تخریب می‌شوند وقتی بیش از 95 درصد سلول‌های بتا که تخریب شدند انسولین بدن کاهش می‌یابد و بیمار دچار قند خون می‌شود.
وی گفت: داروهای کنترل کننده قند خون هیچ اثری در دیابت نوع یک ندارند و و تنها راه آن رژیم غذایی، ورزش و مصرف انسولین است، سن افراد در دیابت نوع یک زیر 20 سال است پس از اینکه بیمار دیابتی در رده بالای بیست سال قرار گرفت داروهای دیابت نوع دوم را مصرف خواهند کرد و مطابق دستورات پزشکی دیابت نوع دوم و با عوارض دیابت نوع دو همراه می‌شوند.
افخمی افزود: در بیماران بالای 20 سال بیماری تیپ یا دیابت نوع دو شایع است و اشکال هم در ترشح انسولین وجود دارد، گاها سلول‌های بتا بیش از حد نیاز بدن انسولین هم تولید می‌کنند، ژنتیک در دیابت نوع دو بسیار اهمیت دارد، همچنین سابقه فامیلی، چاقی، فشار خون بالا، کیست‌های تخمدان، چربی و چاقی شکمی فاکتورهای خطر برای این بیماری هستند و لازم است این دسته از افراد زودتر از سن پیشنهادی بررسی شوند.
متاسفانه در دیابت نوع دو بیش از 50 درصد و برخی مواقع بیش از 80 درصد موارد بیمار پس از شش سال از گذشت بیماری متوجه بیماری دیابت خود نشده باشد چون اصلا علائمی برای آن وجود ندارد و تنها با آزمایش قابل تشخیص است.
توصیه می‌شود به منظور تغذیه سالم افراد وعده‌های غذایی منظم داشته باشند، سر وقت غذا بخورند و هیچ یک از وعده‌های غذایی خود را حذف نکنند، همچنین تنوع غذایی داشته و از همه گروه‌ها استفاده کرده و مصرف سبزیجات را افزایش داده و مصرف غذاهای چرب و شیرین را کاهش دهند.
علت اصلی آمار بالای دیابت در استان یزد سبک زندگی ما یزدی‌ها است که گوشه‌ای از این نوع سبک زندگی تغذیه ناسالم قرارد دارد و عدم تحرک کافی در عین زندگی پر کار و تلاش ما، نشستن زیاد و ژنتیک ما یزدی‌ها سه عاملی هستند که ابتلا به دیابت را در یزد افزایش دادند.
تحرک بدنی مهم ترین اصل در زمینه پیشگیری از بیماری‌ها و مشکلات احتمالی جسمی و روانی است و امروزه حلقه مفقوده حوزه های مختلف سلامت، بحث تحرک بدنی است.
لازم است همه سازمان‌های درگیر موضوع سلامت مردم و جامعه، علوم پزشکی، سازمان تربیت بدنی، آموزش و پرورش، ادارات و نهادهای فرهنگی و اجتماعی و سازمان‌های مردم نهاد باید یک عزم ویژه‌ای برای کنترل دیابت داشته باشند.
